رابطه حضرت فاطمه زهرا (س) و شب قدر / عظمت سالروز شهادت بهتربن زن عالم

در روایت آمده است که هر کس فاطمه را بشناسد شب قدر را شناخته است. حقیقت شب قدر و رابطه آن با انسان کامل، از مسائل پیچیده و سنگینی است که باید در سیر معراج معارف به آن دست پیدا کرد. به مناسبت ایام فاطمیه، به تبیین اجمالی این مساله می پردازیم.

 

 

 

1. علامه حسن زاده آملی می نویسد: به حضور استاد آیة الله حاج شیخ محمد تقى آملى رسید‏م و در فهم لیلة القدر ابراز حاجت نمودم و از ایشان مدد خواستم. در جوابم فرمودند: «در آن روایتى که امام صادق، جدّه‏‌اش فاطمه‏ زهرا را لیلة القدر خوانده است دقّت کنید» (هزار و یک کلمه ؛ ج‏3 ؛ ص45)

 

2. برای قدر، معانی لغوی متعددی از جمله اندازه گیری، منزلت، جایگاه، تنگ کردن و در مضیقه قرار دادن ذکر شده و در اصطلاح، شب قدر، شب تقدیر مقدرات است که بسیار ارزشمند و دارای منزلت و جایگاه بسیار رفیعی است.

البته حقیقت شب قدر در آنچه گفته شد خلاصه نمی شود، بلکه حقایقی ورای این حقیقت وجود دارد که باید در سیر معراج معارف به آن دست پیدا کرد. این مطلب بر اساس بیان خداوند متعال است که فرمود: «و ما ادراک ما لیلة القدر» این تعبیر بیان می‌کند درک حقیقت شب قدر از عهده هر کسی بر نمی‌آید.

 

3. آنچه در معنای شب قدر گفته می‌شود، بر اساس فهم عرف مردم است و نه بر اساس حقیقت شب قدر. لذا باید برای درک حقیقت شب قدر عمیق تر اندیشید و سیر کرد. امام صادق علیه السلام در حقیقت شب قدر - به نقل تفسیر فرات کوفی - می‌فرماید: «اللیلة فاطمة و القدر الله فمن عرف فاطمة حق معرفتها فقد أدرک لیلة القدر» حقیقت لیلة القدر حضرت فاطمه است هر کسی وی را درک کرده و بشناسد، شب قدر را درک کرده و شناخته است. این فرمایش امام، یک رمز و کد برای اهل معرفت و معناست.

 

4. در آیه شریفه «انا انزلناه فی لیلة القدر» لفظ «فی» دلالت بر ظرفیت می کند. یعنی ما قرآن را در ظرفی به نام «لیلة القدر» نازل کردیم.

از طرفی، ظرف در ظرف زمان خلاصه نمی شود، بلکه شامل ظرف مکان مادی و مکان معنوی نیز می شود.

لفظ «فی» در این آیه علاوه بر ظرف زمان، بر ظرف مکان معنوی نزول قرآن، یعنی حقیقتی که قرآن را در خود جای داده است و با آن اتحاد و یگانگی برقرار کرده و عین قرآن شده است دلالت می‌کند و آن حقیقت، چیزی جز حقیقت انسان کامل که قرآن ناطق و عین قرآن است، نیست.

بنابراین انسان کامل، به تمامه، شب قدر است و جمله امام صادق (ع) درباره حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها با این صورت بندی و این تفسیر، قابل فهم است.

 

5 «لیله» که به معنای شب در برابر روز است، حقیقتش خفا، اختفا، فقر، فقد و فنا در برابر نور، روز و ظهور است.

این کلمه اشاره دارد به حقیقتی که در برابر حق تعالی، فقر محض و فانی است و خودبینی ندارد و به اعتباری خودی در کار نیست و انسان کامل در برابر حق، این گونه است. یعنی شیء ثانی در برابر حق نیست، بلکه خلیفه و مظهر اوست، لذا اطاعت از او، عین اطاعت از خدا و عصیان در برابر او، عصیان در برابر خدا و بغض و حب او، عین بغض و حب خداوند است.

ما این معانی را از کلمه «لیله» می‌فهمیم که مفید معنای خفا و ستر است و این لیله به «قدر» اضافه شده که به معنای منزلت است و این «قدر» چیزی جز «حق» نیست که عین قدر و منزلت و بزرگی است، چون خدا ، عین عظمت است و «لیله» به معنای انسان کاملی است که به این حقیقت اضافه شده است.

هذا ما افاده شیخنا العارف، آیة الله حسن الرمضانی

 

6. انسان کامل، هدف خلقت است لذا به همه عالم می ارزد. همه خوبی های عالم در انسان کامل، جمع است. مظهر اسم الله است و با دیگران گرچه میلیاردها نفر باشند قابل مقایسه نیست. بر این اساس، عمق مصیبت شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ادراک می‌شود.

 

اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له علی ذلک