رابطه میان عرفان و وحدت وجود چیست؟ / کثرت وجود یعنی چه؟
يكشنبه, ۲۳ شهریور ۱۳۹۳، ۱۲:۰۴ ق.ظ
1-وحدت وجود به نظر تعریف کامل و دقیقی از اصل اسلام است اما در مقابل به موضوعی به نام " کثرت وجود " برخوردم. معنای کثرت وجود چیست؟
2-چرا برخی با وحدت وجود مخالفند؟
3-رابطه میان عرفان و وحدت وجود چیست؟
پاسخ:
درباره سوال شما پاسخ مفصلی باید نوشت اما به اجمال عرض می شود:
1. باید ببینیم مراد کسانی که کثرت وجود را مطرح می کنند چیست؟ گاهی مراد، کثرت تباینی وجود است. گاهی مراد، کثرت تشکیکی وجود است. گاهی مراد، کثرت وجودات مجازی (نمود) است.
همچنین باید ببینیم مراد از وجود در این عبارت به چه معناست. چون وجود در کلام، فلسفه و عرفان، معانی گوناگونی دارد.
برای هر یک از اینها توضیح لازم است و باید هر کدام جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.
اما به طور ساده می توان گفت کثرت وجود در مقابل وحدت وجود به این معناست که در عالم خلقت، هر مخلوقی، به خودی خود وجود مستقلی است. زمین، خورشید، این درخت، آن سنگ و .... هر یک، وجود مستقلی دارند و لذا وجودها گوناگون و زیادند. (کثرت وجود) اما وحدت وجود می گوید در عالم، یک وجود است که مستقل است و تنها اوست که حی و قیوم است (هو الحی القیوم) مابقی هر چه هستند آیت آن وجودند نه وجود مستقل و بریده و جدا. (سنریهم آیاتنا فی الآفاق و فی أنفسهم حتى یتبین لهم أنه الحق)
2. عوامل مختلفی برای مخالفت با وحدت وجود می تواند وجود داشته باشد. مانند تفاسیر نادرست از وحدت وجود مثل حلول و اتحاد، تقریر های نادرست از وحدت وجود مثل تقریری که به همه خدایی منجر شود، مثال های متشابه و غلط انداز برای وحدت وجود، برداشت های نادرست از مفهوم وحدت وجود، عدم فهم کامل مساله وحدت وجود و ....
3. وحدت وجود، اساس علم عرفان است. همچنین هدف سالک و عارف در عرفان عملی، شهود (عین الیقینی و سپس حق الیقینی) وحدت وجود است.
و لذا ما کسی را که قائل به معنا و حقیقت وحدت وجود نیست عارف نمی دانیم گرچه عالم، زاهد و عابد بزرگواری باشد.
موفق باشید
از مطالب بسیار خوب شما تشکر می کنم. یاد اون روزها که در کلاس، از شما استفاده می کردیم بخیر.
چه خوش روزهایی بود. التماس دعا دارم.